از ..آرخلو… تا ..ارجلو….فاصله فقط یک نقطه است

*……………..از ..آرخلو… تا ..ارجلو….فاصله فقط یک نقطه است………………………..*

ایل قشقایی متشکل از شش ۶ طایفه یِ بزرگ به نام های ششبلوکی ، کشکولی بزرگ ،کشکولی کوچک، دره شوری ، فارسیمدان وعمله است که همواره در تاریخ این سرزمین نقش آفرین بوده و در دفاع از کیان و حراست از این آب و خاک در کنار سایر هم وطنان واقوام وطن‌پرستی ایرانی خوش درخشیده و تاریخی شفاف و روشن از خود به یادگار گذاشته اند .
مبارزات ضد استعماری قشقاییان در تاریخ و به ویژه درتاریخ معاصر ودر مبارزه با امپراتوری بریتانیا و پرتغال در جزیره قشم و بندر گمبرون (بندرعباس)ودر نبرد با امپراتوری بریتانیا درجنوب ایران و دوشادوش اقوام دشتی و تنگستا نی و دلواری در جنگ دلوار،و حضور در جنگ هرات، درگیری با نیروهای اس پی آر s.p.r انگلیس در جنوب و جنگ ننیزک بوشهر ،
جنگ با انگلیسیان در خان زنیان فارس و چنار رهدار و درگیری با نیروهای عوامل داخلی انگلیس همچون قوام وفرمانفرما و نیروهای تحت فرمان آنها،
وجنگ با انگلیسی ها در مناطق قشقایی نشین اطراف شهر شیراز همانند سیاخ دارنگون، فیروزآباد، فراشبند، وشهرهای قیروکارزین وسایرشهرهای مناطق گرمسیری تا کرانه های خلیج نیلگون همیشه فارس همه و همه گواه استعمار ستیزی، وطن‌پرستی و حممیت و آزادگی این قوم وطن پرست ایرانی بوده است.
از مفاخر این قوم ترویج تشیع در جنوب ایران به عصر صفوی و در همراهی با شاه اسماعیل صفوی و سپس شاه عباس صفوی در امر شیعه گستری بوده است.

یکی از طوایف بزرگ ایل قشقایی طایفه کشکولی اعم از کشکولی بزرگ و کشکولی کوچک است. که این تقسیم بندی به عصری بازمی گردد که نازلی بی بی دختر حسین خان (زند) ، که یکی از سرداران کریم خان زند بوده به همسری جانی خان قشقایی فرزند اسماعیل خان (کور قشقایی) که توسط نادرشاه افشار نابینا گشته بوده،
در می آید.
از آنجایی که محمد آقا و حسن آقا، برادران نازلی بی بی در نزد ایلخان وقت قشقایی (جانی خان قشقایی)دارای قرب و منزلت بوده ، بر حسب فرامین ایلخان قشقایی ، طایفه کشکولی، به دو طایفه کشکولی بزرگ و کشکولی کوچک منفک شده ، و پسران حسین خان زند، که محمد آقا و حسن آقا بوده اند به کلانتری طایفه کشکولی برگزیده می شوند.
و درست از این تاریخ به بعد است که طایفه کشکولی بزرگ و کوچک در نمودارسیاسی و اجتماعی ایل قشقایی ظهور پیدا می کنند.

طایفه کشکولی بزرگ در برگیرنده تیرهای متفاوت و زیادی است که از آن جمله می‌توان به تیره های دیزگانلو ، یادی کورلو و آرخلو اشاره نمود که از جمله تیره های مرکزی و قدیمی طایفه کشکولی بزرگ به حساب می آیند.گرچه تیره های بزرگ دیگری نیز دراین طایفه بزرگ از ایل قشقایی حضوردارند…اما چون صحبت درخصوص تیره ی ارخلو بود، از ذکر سایر طوایف خودداری گردید…
به هرحال با توجه به این که صحبت از دو طایفه یِ.. ارخلو ..و ارجلو…بود.باید پدیرفت که صرف نظر از تاریخ، گذشته و فرهنگ و زبان مشترک ، می توان، حتی درقالبی شاعرانه وادیبانه به این حقیقت لطیف وزیبا اشاره نمود که تنها فاصله ی این دوتیره از ایل قشقایی، به نام های ..ارخلو و ارجلو، تنها یک نقطه است که اگر بر بالای حرف… ح… قرار گیرد ..ارخلو و اگر در پایین حرف …ح….قرار گیرد ارجلو خوانده می شود …
لیکن از جهت تنویر ذهن خواننده این مقال وپی بردن ِ هرچه بیشتر و بهتر به زوایای فرهنگی و اجتماعی و تاریخی تیره آرخلو به تشریح جزئیات این تیره ی بزرگ از طایفه کشکولی می پردازیم..
تیره ه آرخلو از طایفه کشکولی بزرگ شامل

۱_ اولاد گنجعلی با فامیل های :
تیموری، نعمتی، ولی پور ،قلی‌پور ،قلی زاده، حسین آرخلو، رحیم زاده آبادان ،کریمی، کرمی، ایوبی و فریدونی های مقیم بابامیدان.
۲ _ اولاد صفرلی(صفرلو)شامل فامیل های فاتحی ،رئیسی ،کرم زاده، کرمی، نجفی، پناهی ،خیراتی.
۳ _اولاد گل محمدلو.. با فامیل های ،حضرتی ،رنجبر، غریبیان ،عباسی، کریمی، رئیسی، روزخوش، موثقی، شاه‌پسند، اروجی، خیراتی.،قیطاسی ،کهنسال، نظری، جعفری ،محمدی، علیزاده ،مطاهری، کشکولی ،نجاتی ،مهرابی، وفائی ،
۴ _ اولاد عین لو… شامل فامیلهای عباسی، بهرامی، زلفی پور، زلفی آرخلو،، قهرمانی، قشقایی، کیامرثی، دیدار ،مرادی،قلی زاده،کشکولی، قشقائی.مهمی،

۵ _اولاد کمر لو… با فامیل های ،شجاعی، اسفندیاری، نظری، ایوبی

۶_ اولاد مرتضی لو..با فامیل های شریفی ،ورزشکار، کرمی، زلفی ، محمدی منصوری، بایرامی،

۷ _ اولاد ریحان لو ..شامل فامیلهای
دارابی ،احمدی، ایازی
۸ _ اولادخان احمدلو شامل فامیلهای جباری، فروتن ،حیدری، بهرامی، اسدی، فربود، جباریان( سواره)
۹ _ اولاد عیوضعلی شامل فامیل های محمدی ، محمدی نسب ،شریفی ،پسندیده ،فروتن، کریمی ،
۱۰ _ اولاد تقی لو شامل فامیل‌های بهرامی ، بدلی، فرخ نیا، ایازی،
و پاره ای فامیل های دیگر که از طریق ازدواج و یا مسائل دیگر در تیره یِ آرخلو ماندگار شده و اکنون بخشی از بدنه این تیره می باشند، همانند فامیل‌های:
مصلحت جو، رحیمی ،محمدی ،غلامی بهرامی…

شایان توجه است که در میان ایلات ایران به ایی برمی‌خوریم به نام ایل شاهسون بغدادی که از جمله ایلات بزرگ ایران است.
در حقیقت ایل شاهسون بغدادی را باید شاخه‌ای فرعی از ایل بزرگ قشقایی دانست که خود دارای دو شعبه بزرگ به نامهای …آرخلو.. لک…(ترکان لک) هستند.
در حقیقت ایل شاهسون یک اتحادیه ی ایلی بود که در زمان صفوی و به ویژه شاه عباس صفوی از ادغام تعدادی طوایف و تیره های ترک زبان به وجود آمد که خود را دوست داری شاه دانسته و در حقیقت
شاهی سون یا شاهسون دوستدار شاه بودند و پادشاه صفوی را در ترویج مذهب تشیع درایران وجنوب یاری می رساندند.
بسیاری از این طوایف قبل از زمان صفوی و تغییر مذهب رسمی ایران به شیعه دارای مذهب شیعه دوازده امامی بودند.
ودر دوره های تاریخی قره قویونلوها ، آق قویون لوها ، و صفوی تاثیر سیاسی و اجتماعی زیادی بر کشور ایران نهادند و بعد از صفوی یعنی در زمان افشاری، زندی و قاجاری و پهلوی، نیز این تاثیرات سیاسی و مذهبی، کماکان ادامه داشته است.
گرچه فرزندان این ایل بزرگ هم اکنون در مناطق استانهای تهران فارس و آذربایجان،استان مرکزی، زنجان و همچنین در کشورهای ترکیه و عراق استقرار یافته و زندگی می کنند، اما آن گروه از شاهسون هایی که توسط نادرشاه افشار از بغداد به خراسان تبعید شده بودند. بعد از مرگ نادرشاه ،مجددا از خراسان به شیراز و به میان ایل قشقایی بازگشتند. و مجدداً نیز، بعد از شکست زندیه و روی کار آمدن قاجار ، به حوالی ساوه و قم سلفچگان و قزوین و حوالی تهران ،زرند، گرماب، زنجان ، خلجستان و فراهان کوچانده شده ،و در آن مناطق ساکن شدند .
ولی بخش اعظمی از این ایل بزرگ، تحت نام طایفه آرخلو که یکی از دو شعبه اصلی ایل شاهسون بغدادی بود ،کماکان در ایل قشقایی باقی مانده و به جای مهاجرت به مناطق مرکزی و شمالی ایران، تهران و زنجان قزوین و فراهان ،در میان ایل قشقایی و طایفه کشکولی بزرگ ماندگار و ساکن شده و همراه با این طایفه بزرگ قشقایی، ییلاق و قشلاق نمودند .
که به نام طایفه آرخلو، موسوم بوده و خود که از عهد شاه اسماعیل صفوی ، و شاه عباس صفوی در استان فارس و در میان ایل قشقایی ساکن بودند ،یکی از ارکان تشکیل دهنده طایفه کشکولی بزرگ بوده و دارای مردان و زنان ، و قهرمانان بزرگ ، مردان نامدار بیشماری بودند که هنوز پس از سالیان سال ،شهره و آوازه یِ نام نیک وشجاعت وشهامت ومردمداری وبزگمنشی آنان در میان ایل قشقایی ،طایفه کشکولی بزرگ، تیره آرخلو زبانزد خاص و عام است.
به گونه‌ای که یکی ازاین افراد بزرگ و نامدار ملاخونکارآرخلو بوده است که در جریان تبعید خوانین قشقایی و کشکولی،
که ایل قشقایی وازآن جمله طایفه کشکولی بزرگ ، بدون فرماندهی و کلانترایلی می ماند. پنج تن از بزرگ مردان طایفه کشکولی بزرگ تصمیم به اداره ی طایفه کشکولی بزرگ به صورت شورایی(شورای ۵ پنج نفره) می گیرند که درمیان آنان نام ملا خونکار آرخلو نیز زینت بخش افتخارات این طایفه بزرگ است.

بی گمان پس از ۷ الی ۸ دهه گذر زمان از تاریخ آن اتفاق و رویداد تا هم اینک، یک پیام تاریخی در امروز برای ما وجود دارد.. وآن پیام این است که مردان بزرگ و افراد شجاع و حماسی ،همواره مردم دار بوده و بیش از هر موصوع و موردی به اتحاد و انسجام قومی و پیشرفت میهنی وقومی اندیشیده و هیچگاه حاضر به انشقاق و فروپاشی کانون سازندگی واعتبار مردمی نبوده اند…
و تخریب و تضعیف را امری نکوهیده می پنداشته اند…وهمواره آرزوی سعادت و سلامت مردم را داشته اند..
لذا از این روی است که در ابتدا این سخن وکلام بیان داشتیم که تنها..
یک تقطه فاصله است از ..ارخلو…تا…ارجلو…

امید که انسان ها همواره با دیده گانی بصیرت بین ونکته سنج با دلی پراز رائفت ومهربانی، در امورات زندگی و در حرکات فرهنگی واجتماعی وحتی سیاسی گام بردارند وشایستگی ها ونبوغ و لیاقت فرزندان خویش زا نادیده نگیرند…
با سپاس
بقلم ؛ داریوش زندی…دره شوری..